Arystoteles był jednym z najbardziej znanych, obok Sokratesa i Platona, greckich filozofów. Uważany był również za najwszechstronniejszego myśliciela i nauczyciela starożytności. Przez wielu nazywany był „Stagirytą” lub po prostu „Filozofem”. Zaproponował między innymi odpowiedź na pytanie o sens życia i istotę szczęścia.
Arystoteles – życiorys
Arystoteles urodził się w 384 roku przed naszą erą w niewielkim mieście Stagira, które położone było na wybrzeżu Tracji. Pochodził z rodziny lekarzy. Ojciec Arystotelesa – Nikomach – był nadwornym lekarzem macedońskiego króla Amyntasa II, przez co pierwsze lata życia Arystoteles spędził w stolicy Macedonii.
Matka Arystotelesa – Faestis, pochodziła z Chalkis. Po śmierci rodziców Arystotelesem zajął się jego krewny z Azji Mniejszej – Proksenos z Atarneus. Po jego śmierci Arystoteles adoptował jego syna – Nikanora. W wieku 18 lat Arystoteles przybył do Aten i wstąpił do Akademii Platońskiej, w której pozostał przez 20 lat. Początkowo był uczniem Platona, a następnie badaczem i nauczycielem. Razem z Platonem został nazwany „Ojcem zachodniej filozofii”. Z czasem założył własną szkołę, znaną jako Likejon, której działalność porównywalna była do działalności funkcjonujących w późniejszym czasie uniwersytetów. Przez jakiś czas był również lekarzem i doradcą nadwornym Hermeasa, władcy kolonii Assos.
Arystoteles nie zajmował się wyłącznie filozofią – w jego obszarze zainteresowań znajdowały się również inne nauki.
Twórczość Arystotelesa obejmowała więc wiele różnych zagadnień, w tym tematy związane z biologią, metafizyką, zoologią, etyką, estetyką, poezją, teatrem, psychologią, językoznawstwem, a także z polityką i ekonomią. Filozofia Arystotelesa wywarła ogromny wpływ na postrzeganie dotychczasowej wiedzy na Zachodzie. Chociaż Arystoteles był twórcą wielu traktatów i dialogów, pełna twórczość filozofa nie zachowała się do dzisiaj. Arystoteles sam nigdy nie wydał żadnego ze swoich utworów. Zmarł 7 marca 322 roku przed naszą erą w wieku 62 lat, w greckim mieście Chalkis.
Filozofia i poglądy Arystotelesa
Arystoteles za najwyższe dobro i cel uważał szczęście. W myśl jego poglądów miało ono charakter ponadczasowy. Jego osiągnięcie opierać się miało na pewnych działaniach. Jednym z takich działań było dążenie do szczęścia przez człowieka – zarówno jako jednostki, jak i członka społeczeństwa. Działania te miały przybierać różne formy, a szczęście miało być sumą wyborów podejmowanych przez jednostki, a także wynikiem działania czynników losowych. Według niego szczęście można było osiągnąć dzięki ważnej właściwości, jaką jest rozum. Dzięki niemu można poznawać i kierować swoim życiem. Nie bez znaczenia dla osiągnięcia szczęścia były też wpływy polityczne oraz dobra materialne. Szczęście osiągnąć można było jednak w sposób umiarkowany, bez gromadzenia ogromnego bogactwa. W myśl jego filozofii na szczęście w mniejszym stopniu wpływać mogła również uroda, czy też posiadanie dzieci i dobre pochodzenie.
Arystoteles uważał, że to, co istnieje i otacza człowieka to rzeczy, a każdy przedmiot zawiera składnik, który jest wspólny wielu podobnym przedmiotom. Jednym ze składników jest forma, a drugim materia. Arystoteles uważał, że materia wypełnia przestrzeń, a forma kształtuje poszczególne części materii. Sądził również, że istnieje Bóg, który składa się wyłącznie z form. Arystoteles twierdził, że w centrum świata znajduje się Ziemia, a wokół niej poruszają się sfery, w których zawieszone są planety, Księżyc oraz Słońce i inne gwiazdy. Przestrzeń według Arystotelesa dzieliła się na część, która znajdowała się powyżej Księżyca oraz część podksiężycową, gdzie żyją ludzie. Według
Arystotelesa świat składał się z przedmiotów, wiedza była ogólna, człowiek natomiast miał zmysły i rozum. W filozofii Arystotelesa najważniejszym narzędziem myślenia jest logika, która oznacza poprawne rozumowanie. Ważnym elementem filozofii Arystotelesa był czas. To właśnie Arystotelesowi przypisuje się powiedzenie „Jedna jaskółka wiosny nie czyni”. Stagiryta uważał, że dzieci nie mogą osiągnąć szczęścia, ponieważ przez swój wiek nie mogą podejmować działań, które mogłyby prowadzić do osiągnięcia pełnego szczęścia.
Ciekawostki z życia Arystotelesa
W rozwoju myśli filozoficznej i naukowej Arystotelesa wyróżnia się trzy okresy – przynależności do Akademii Platońskiej, prowadzonej działalności w Assos i Mitylenie oraz kierowania szkołą w Likejonie. Arystoteles zapoczątkował nurt zwany arystotelizmem, który w zależności od epoki przyjmował różne postacie. Arystoteles był nie tylko teoretykiem. Bardzo często przedstawiał własne hipotezy. Uznawany był za najzdolniejszego ucznia Platona i nauczyciela Aleksandra Macedońskiego. Jego znanym uczniem był Aleksander Wielki. Arystoteles był niepowtarzalnym autorytetem dla wielu nauk przez niemal tysiąc lat. Był również ostatnim z wielkiej trójki filozofów: Sokrates – Platon – Arystoteles. Dante mówił o nim, że jest mistrzem wszystkich, którzy wiedzą. Dla wielu spostrzeżenia Arystotelesa pozostają aktualne również w kontekście problemów, z jakimi zmaga się współczesny świat.
Arystoteles – cytaty najbardziej znane
Arystoteles często poddawał krytyce poglądy i nauki Platona. Do najbardziej znanych cytatów Arystotelesa należą:
„Dzięki wstrzymywaniu się od rozkoszy zmysłowych, stajemy się umiarkowani, a będąc nimi, możemy się od rozkoszy tych wstrzymywać”.
„Wykształcenie jest w chwilach pomyślności ozdobą, a w chwilach nieszczęścia – schronieniem”.
„Nieświadomy człowiek wypowiada zdobytą wiedzę, mądry człowiek zadaje pytania i rozważa”.
„Uważam, że ten, kto pokonuje swoje pragnienia jest odważniejszy niż ten, który pokonuje swoich wrogów, ponieważ najtrudniejszym zwycięstwem jest zwycięstwo nad samym sobą”.
„Niektórzy uważają, że samo pragnienie bycia przyjacielem wystarczy, tak jakby życzenie komuś zdrowia wystarczyło, aby żyć w zdrowiu”.
